Biogas Vehicle Scheme : ਭਾਰਤ ਹਰ ਸਾਲ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ 22 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਬੋਝ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੇਂਦਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਮੰਤਰੀ ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤੇਲ ਆਯਾਤਕ ਤੋਂ ਊਰਜਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਬਾਲਣ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਯੋਜਨਾ ਕੀ ਹੈ?
ਕੇਂਦਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਮੰਤਰੀ ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਟੋਇਟਾ ਕਿਰਲੋਸਕਰ ਮੋਟਰ ਅਤੇ ਓਹਮੀਅਮ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਏ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ ਦੌਰਾਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਕਲਪਕ ਬਾਲਣਾਂ ‘ਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਕਲਪਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ, ਈਥਾਨੌਲ ਅਤੇ ਫਲੈਕਸ-ਫਿਊਲ, ਕੰਪ੍ਰੈਸਡ ਬਾਇਓਗੈਸ (ਸੀਬੀਜੀ) ਅਤੇ ਆਈਸੋਬੁਟਾਨੋਲ ਡੀਜ਼ਲ ਮਿਸ਼ਰਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸ ਪੂਰੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ, ਬਾਲਣ ਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ-ਮੁਕਤ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਆਤਮਨਿਰਭਰਤਾ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ 500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ 27 ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਟਰੱਕਾਂ ਦੇ ਟ੍ਰਾਇਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਟਰੱਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਹਾਈਵੇਅ ਰੂਟਾਂ – ਦਿੱਲੀ-ਆਗਰਾ, ਮੁੰਬਈ-ਪੁਣੇ, ਜਾਮਨਗਰ-ਵਡੋਦਰਾ, ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ-ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ-ਵਿਜੈਵਾੜਾ ‘ਤੇ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟਰੱਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਆਈਸੀਈ (ਅੰਦਰੂਨੀ ਕੰਬਸ਼ਨ ਇੰਜਣ) ਅਤੇ ਫਿਊਲ ਸੈੱਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਡੀਜ਼ਲ ਵਾਹਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਟ੍ਰਾਇਲ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 9 ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਰਿਫਿਊਲਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ ਨੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਊਰਜਾ ਭਵਿੱਖ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਸੂਰਜੀ ਅਤੇ ਪੌਣ ਊਰਜਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਾਰਬਨ ਨਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਇੱਕ ਸਾਫ਼ ਬਾਲਣ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਡਕਰੀ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ, ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੂੜੇ, ਬਾਂਸ, ਗੋਬਰ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਤੋਂ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। NTPC ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯੋਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਈਥਾਨੌਲ, ਫਲੈਕਸ-ਫਿਊਲ ਅਤੇ ਬਾਇਓਗੈਸ
ਗਡਕਰੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਈਥਾਨੌਲ ਅਤੇ ਬਾਇਓਗੈਸ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 20% ਈਥਾਨੌਲ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਪੈਟਰੋਲ ਵੇਚਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਆਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਟੋਇਟਾ ਇਨੋਵਾ ਹਾਈਕ੍ਰਾਸ ਵਰਗੀਆਂ ਫਲੈਕਸ-ਫਿਊਲ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਹ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੇ। ਨਾਲ ਹੀ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਪ੍ਰੈਸਡ ਬਾਇਓਗੈਸ (ਸੀਬੀਜੀ) ਪਲਾਂਟ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਈਂਧਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ ਬਲਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਧੂ ਆਮਦਨ ਦਾ ਸਰੋਤ ਵੀ ਦੇਣਗੇ। ਆਈਸੋਬੁਟਾਨੋਲ ਡੀਜ਼ਲ ਮਿਸ਼ਰਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਟਰੱਕਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਸਾਫ਼ ਈਂਧਨ ਵਿਕਲਪ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਸਕੇ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਟੋ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਸੈਕਟਰ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ ਦਾ ਟੀਚਾ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਨੰਬਰ 1 ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਆਟੋ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹੁਣ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ, ਈਥਾਨੌਲ ਅਤੇ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
