terrorism pahalgam attack:ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਦੇ ਖੁਲਾਸੇ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਸਦਾ ਘਿਣਾਉਣਾ ਚਿਹਰਾ ਨੰਗਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਅੱਤਵਾਦ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਫੌਜ ਅਤੇ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ ਨੇ ਹਰ ਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਪਾਂਸਰਡ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਭਾਰੀ ਕੀਮਤ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪਈ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 32 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਔਸਤਨ, ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਰ ਚਾਰ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਦੋ ਨਾਗਰਿਕ ਗੁਆਏ ਹਨ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਸਥਿਤ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਕਨਫਲਿਕਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੌਂ ਰਾਜ ਅੱਤਵਾਦ ਅਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ। 1988 ਤੋਂ 2019 ਤੱਕ ਇੱਥੇ 56 ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਬੇਸ਼ੱਕ, ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਸਾਡੀ ਫੌਜ ਨੇ 23,386 ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੇ 14,930 ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 6,413 ਸੈਨਿਕ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ।
ਹਰ ਸਾਲ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਰਗੀ ਤਸਵੀਰ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਸਾਮ, ਮਨੀਪੁਰ, ਮੇਘਾਲਿਆ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਦੋ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ, ਰਾਜੌਰੀ ਅਤੇ ਊਧਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਤਵਾਦ ਮੁਕਤ ਐਲਾਨੇ ਗਏ ਖੇਤਰ ਦੁਬਾਰਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਮਰਥਿਤ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਪਹਿਲਗਾਮ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਪਿਛਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ 6 ਮਾਰਚ, 2000 ਤੋਂ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 ਤੱਕ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 12,037 ਅੱਤਵਾਦੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 4,980 ਨਿਰਦੋਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗੁਆਈਆਂ।
ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ 41 ਟੀਆਰਐਫ ਅੱਤਵਾਦੀ
ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਗਾਮ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਦ ਰੇਸਿਸਟੈਂਸ ਫਰੰਟ (ਟੀਆਰਐਫ) ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ ਧਾਰਾ 370 ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੌਰਾਨ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕ ਹਨ। 2020 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਹਮਲੇ ਤੱਕ, ਟੀਆਰਐਫ ਨੇ 32 ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 48 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਦੇ 41 ਅੱਤਵਾਦੀ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ, ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੂਚੀ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ।
1988 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰੁਝਾਨ… ਮਾਰੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ 47% ਅੱਤਵਾਦੀ
ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਆ ਟੈਰੋਰਿਜ਼ਮ ਪੋਰਟਲ (SATP) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 1988 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ 47 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਾਕੀ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ।
16 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਹਜ਼ਾਰ ਜੰਗਬੰਦੀ
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, 2001 ਤੋਂ 2019 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 11 ਹਜ਼ਾਰ ਵਾਰ ਘੁਸਪੈਠ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 12 ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ।
