Caste Census: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਜਨਗਣਨਾ 2011 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ 2026 ਵਿੱਚ ਜਨਗਣਨਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
Caste Census in India: ਭਾਰਤ ‘ਚ ਜਾਤੀ ਜਨਗਣਨਾ 1 ਮਾਰਚ, 2027 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੱਦਾਖ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਰਗੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ 1 ਅਕਤੂਬਰ, 2026 ਤੋਂ ਜਨਗਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਜਨਗਣਨਾ 2011 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ 2021 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸੀ, ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਲ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ 2026 ਵਿੱਚ ਜਨਗਣਨਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਕਦੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਗੇ?
ਜਨਗਣਨਾ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ 16 ਜੂਨ, 2025 ਨੂੰ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਨਗਣਨਾ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਇਸ ਸਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਜਨਗਣਨਾ ਦਾ ਅੰਕੜਾ 1 ਅਕਤੂਬਰ, 2026 ਤੱਕ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਕੜਾ 1 ਮਾਰਚ, 2027 ਤੱਕ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਜਨਗਣਨਾ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕੀ ਤਿਆਰੀ
ਸਰਕਾਰ ਜਾਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਡਿਜੀਟਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਂਝ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 5 ਸਾਲ ਲੱਗਦੇ ਸੀ। ਜਾਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਪਰਿਵਾਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਰਥਿਕ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੱਚਾ ਘਰ ਹੈ ਜਾਂ ਪੱਕਾ ਘਰ, ਘਰ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣਗੇ।
ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜਨਗਣਨਾ ?
ਜਨਗਣਨਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਬੰਧਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਡੇਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ, ਜਨਸੰਖਿਆ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਡੇਟਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਡੇਟਾ ਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ।
