CJI Sanjiv Khanna: ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ (ਸੀਜੇਆਈ) ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਮੰਗਲਵਾਰ (13 ਮਈ, 2025) ਨੂੰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜੱਜਾਂ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲਾਂ ਨੇ ਸੀਜੇਆਈ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ‘ਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ। ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ ਆਰ. ਵੈਂਕਟਰਮਣੀ, ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ ਅਤੇ ਸਾਲਿਸਿਟਰ ਜਨਰਲ ਤੁਸ਼ਾਰ ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਵੀ ਸੀਜੇਆਈ ਨਾਲ ਬਿਤਾਏ ਦਿਨਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ।
ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ ਵੈਂਕਟਰਮਨੀ ਸੀਜੇਆਈ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਗਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸੀਜੇਆਈ ਖੰਨਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਅਦਾਲਤ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਇੱਥੇ ਇਕੱਠੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਤੁਹਾਡੀ ਭਲਾਈ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਏਜੀ ਵੈਂਕਟਰਮਣੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੀਜੇਆਈ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤ ਵਗਦਾ ਦਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਿਆਂਇਕ ਕਾਰਜ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਸਾਲਿਸਟਰ ਜਨਰਲ ਤੁਸ਼ਾਰ ਮਹਿਤਾ ਵੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੀਜੇਆਈ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਸੰਖੇਪ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਥੀਸਿਸ ਅਤੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ। ਜਸਟਿਸ ਹੰਸ ਰਾਜ ਖੰਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸ ‘ਤੇ ਮਾਣ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਸਟਿਸ ਹੰਸ ਰਾਜ ਖੰਨਾ ਸੀਜੇਆਈ ਦੇ ਚਾਚਾ ਸਨ।
ਐਸ ਜੀ ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਜਸਟਿਸ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ‘ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੇਸ ਨੂੰ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੱਲ ਮੈਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਚ ਅੱਗੇ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ, ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ… ਮੁਦਈ ਕੇਸ ਜਿੱਤ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਹਾਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਵਕੀਲ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹਾਰਦੇ।’
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਐਸ.ਸੀ.ਬੀ.ਏ.) ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ ਨੇ ਸੀਜੇਆਈ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਬਹਿਸ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੀਜੇਆਈ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਜੱਜ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੱਜ ਕੋਲ ਜੋ ਕੁਝ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿ ਜਸਟਿਸ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿੱਚ ਸੀਜੇਆਈ ਸੰਜੀਵ ਖੰਨਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, ‘ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੱਲ੍ਹ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠੋਗੇ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਇਸ 20 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਆਦਤ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਰੋਗੇ?’ ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ ਦੇ ਇਸ ਬਿਆਨ ‘ਤੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਹੱਸ ਪਏ। ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ‘ਤੇ, ਸੀਜੇਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਦਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋ।
