Chandigarh Metro Project; 13 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਮੈਟਰੋ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 2017 ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਸਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁਲਾਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ RITES ਲਿਮਟਿਡ ਦੀ “ਸਥਿਤੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਰਿਪੋਰਟ (SAR)” ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਮੈਟਰੋ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਨਵੰਬਰ 2024 ਵਿੱਚ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਗੁਲਾਬ ਚੰਦ ਕਟਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸਾਂਝੀ ਕਮੇਟੀ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਜਨਵਰੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ।
RITES ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ
ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕੰਪਨੀ, RITES ਲਿਮਟਿਡ (ਰੇਲ ਇੰਡੀਆ ਟੈਕਨੀਕਲ ਐਂਡ ਇਕਨਾਮਿਕ ਸਰਵਿਸ) ਨੇ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਮੰਗ, ਜ਼ੋਨਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਹਾਈਵੇ ਨੈੱਟਵਰਕ, ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ, ਸੰਚਾਲਨ ਘੰਟੇ, ਰੇਲ ਸੰਚਾਲਨ ਯੋਜਨਾ, ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਨਿਰਮਾਣ ਲਾਗਤ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਲਾਭ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਆਦਿ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਮੈਟਰੋ 3 ਕੋਰੀਡੋਰਾਂ ਵਿੱਚ 85.65 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸਦੀ ਲਾਗਤ ₹23,263 ਕਰੋੜ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਜੇਕਰ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਲੀਵੇਟਿਡ ਹੈ (ਸਥਿਤੀ G) ਅਤੇ ₹27,680 ਕਰੋੜ ਜੇਕਰ ਇਹ ਭੂਮੀਗਤ ਹੈ। 2031 ਤੱਕ ਇਸਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮੇਤ ₹25,631 ਕਰੋੜ (ਐਲੀਵੇਟਿਡ) ਅਤੇ ₹30,498 ਕਰੋੜ (ਭੂਮੀਗਤ) ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।
ਵਿੱਤੀ ਰਿਟਰਨ ਵੀ 30 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਅਨੁਮਾਨਿਤ
30 ਸਾਲਾਂ (5 ਸਾਲ ਨਿਰਮਾਣ + 25 ਸਾਲ ਸੰਚਾਲਨ) ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਰਿਟਰਨ ਦਰ (FIRR) ਐਲੀਵੇਟਿਡ ਕੋਰੀਡੋਰ ਲਈ 5.26% ਅਤੇ ਭੂਮੀਗਤ ਲਈ 4% ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਮੈਟਰੋ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਲ 5% ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
RITES ਤੋਂ ਮੰਗੇ ਗਏ ਸਨ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ
ਮੈਟਰੋ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਬਨਾਮ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਸਵਾਰੀਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ (CAG ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ)
ਸੰਚਾਲਨ ਖਰਚਿਆਂ ਅਤੇ ਆਮਦਨ ਦੇ ਵੇਰਵੇ (ਘਟਾਓ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀ ਵਿਆਜ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ)
RITES ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਮਾਡਲਿੰਗ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ
ਦਿੱਲੀ ਮੈਟਰੋ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਅਤੇ 5% ਵਾਧੇ ਦੀ ਜਾਇਜ਼ਤਾ
3% ਸਾਲਾਨਾ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਦਾ ਪੁਨਰ ਮੁਲਾਂਕਣ
