ਮੋਹਾਲੀ: ਕੇਂਦਰੀ ਬਿਜਲੀ, ਹਾਊਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ ਨੇ ਅੱਜ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਘੜੂੰਆ ਕੈਂਪਸ ਵਿਖੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੰਚਾਲਿਤ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਲਾਂਚਪੈਡ ‘ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਪੰਜਾਬ’ ਦਾ ਆਗ਼ਾਜ਼ ਕੀਤਾ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਪੰਜਾਬ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਲਾਂਚਪੈਡ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨੌਕਰੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਪਨਾ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੰਪਨੀ ਵੈਂਚਰ ਕੈਟਾਲਿਸਟ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਸ਼ਾਲ ਤੇ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਅਨੋਖੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਆਈਡੀਆਜ਼ ਨੂੰ ਫੰਡਿੰਗ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਭਾਰਤ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰੇ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪਲੇਟਫ਼ਾਰਮ ਮਿਲੇ।
ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲਾਂਚ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਬਿਜਲੀ, ਹਾਊਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ (ਰਾਜ ਸਭਾ) ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਚਾਂਸਲਰ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੀਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ, ਅਪਨਾ ਦੇ ਉੱਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ. ਪ੍ਰੀਤ ਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਵੈਂਚਰ ਕੈਟਾਲਿਸਟਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੰਸ਼ ਓਬਰਾਏ, ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸੈੱਲ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ (ਜੁਆਇੰਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ) ਦੀਪਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਸ ਲਾਂਚ ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਦਮੀ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ, ਉੱਦਮੀ ਪੂੰਜੀਪਤੀ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਉਤਰਾਖੰਡ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਖੇਤਰੀ ਇਨਕਿਊਬੇਟਰ, ਹੈਕਾਥੌਨ ਜੇਤੂ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਇਨਕਿਊਬੇਟ ਕੀਤੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।
ਲਾਂਚ ਈਵੈਂਟ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਖੱਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਉੱਦਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜ ਸਮਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਯੋਜਨਾ ਵਰਗੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਚਲਾ ਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ (ਆਪਣੇ ਉੱਦਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ) ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਮੌਕੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ, ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਪਹਿਲ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ AICTE ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 23,000 ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਏਗਾ। ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਦਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ 19000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਖੱਟਰ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਨਵੇਂ ਵਿਚਾਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵੀ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਿਊਟਨ ਨੇ ਸੇਬ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠ ਬੈਠ ਕੇ ਗੁਰਤਾਕਰਸ਼ਣ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਲਈ ਅਸੀਮ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਵੀ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਿਤੇ ਵੀ ਇੱਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਪਿੰਡ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਛੋਟਾ ਸ਼ਹਿਰ। ਨੌਜਵਾਨ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਰਾਹੀਂ ਸਧਾਰਨ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਲੱਖਾਂ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਕੰਪੀਟੀਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੀ ਕਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸਨ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਕਾਰ ਗੈਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਦਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਰਚ ਇੰਜਣ ਗੂਗਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਂਪਸ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਮਯਾਬੀਆਂ ਵੱਲ ਲੈਕੇ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।”
ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 11 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ 1.76 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 75,000 ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਔਰਤਾਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਕੋਲ 115 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਹਨ। ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਗੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੋਰ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ। ਅੱਜ ਨੌਕਰੀ ਲੱਭਣ ਵਾਲੇ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬਣਨਗੇ। ਤੁਹਾਡੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਕੇ 2047 ਤੱਕ ਇੱਕ ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ।”
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਹਰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੁਝ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਨੂੰ (ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਆਰਾ) ਟੈਰਿਫ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਧਮਕੀ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਤਰੱਕੀ ਕਰੇਗਾ। ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਜਿਹਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ। ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਅਗਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਚੀਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ 4.19 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਰਮਨੀ ਦੀ 4.52 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਡੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਜਰਮਨੀ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਸਾਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਅਜੇ ਵੀ 7.8% ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਰ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਰਮਨੀ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵਾਂਗੇ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਤੱਕ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਇਹ ਸਾਡਾ ਇਰਾਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ (ਨੌਜਵਾਨਾਂ) ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਾਂਗੇ।”
ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ, ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ (ਰਾਜ ਸਭਾ) ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਚਾਂਸਲਰ, ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਜੀ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਕਸਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇੰਡੀਆ ਵਰਗੇ ਉਪਰਾਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਫੰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ। ਅੱਜ ਨਤੀਜਾ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਹੱਬ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। 2014 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 400 ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੋਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ, ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ 11 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1.76 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਗਈ। ਭਾਰਤ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਟਾਰਟਅੱਪਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ 12,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੇਟੈਂਟ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਜੂਨ 2025 ਤੱਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 17.6 ਲੱਖ ਸਿੱਧੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 2014 ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਸੌ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ।”
ਸੰਧੂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, “ਅੱਜ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੇਟੀਐਮ, ਅਪਗ੍ਰੇਡ, ਕ੍ਰੇਡ ਸਮੇਤ 119 ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਸਰਕਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨਗੇ। 2035 ਤੱਕ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1,000 ਅਤੇ ਫਿਰ 5,000 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬਣਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਗੂਗਲ, ਐਪਲ, ਐਮਾਜ਼ਾਨ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ, ਮੇਟਾ (ਫੇਸਬੁੱਕ), ਟੇਸਲਾ ਅਤੇ ਉਬਰ ਵਰਗੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ (ਮਲਟੀ ਨੈਸ਼ਨਲ) ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸਨ।”
ਇਸ ਲਈ, ਸਰਕਾਰ ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੱਕੀ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਅਤੇ ਉੱਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਜਟ ਨਾਲ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਲਈ ਫੰਡਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੂਨ 2025 ਤੱਕ ਫੰਡ ਆਫ਼ ਫੰਡਜ਼ ਫਾਰ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ (FFS) ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ ਸਮਰਥਿਤ 141 ਵਿਕਲਪਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਫੰਡਾਂ (AIFs) ਲਈ 9,994 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਟੀਚਾ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੋਵੇ, AI ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਡੀਪਟੈਕ ਜਾਂ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਇਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਸਰਕਾਰ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦਾ ਹਰ ਸੰਭਵ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੇ ਗਠਨ ਨਾਲ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਅਤੇ MSMEs ਲਈ ਪਾਲਣਾ ਬੋਝ ਨੂੰ ਘਟਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸੰਧੂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, “ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਵਰਗੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਰਾਹੀਂ, ਸਾਡਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇਣ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਦਮੀ ਬਣਨ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਹੈ। 2012 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਸੀਯੂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਸੀਯੂ-ਟੀਬੀਆਈ) ਦਾ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਬਿਜ਼ਨਸ ਇਨਕਿਊਬੇਟਰ, ਜਿਸਨੇ 2023-24 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 1126 ਪੇਟੈਂਟ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦਾਇਰ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ 1 ਰੈਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਸੀਯੂ ਵਿਖੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ 5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੇਟੈਂਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ।
ਯੰਗ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਸਿੱਖ ਫੋਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ. ਪ੍ਰਭਲੀਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉੱਦਮਤਾ, ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉੱਦਮਤਾ, ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਕਿਵੇਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਨਵਾਂ ਕੰਮ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਸਹੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਸੰਭਵ ਹੈ।”
ਵੈਂਚਰ ਕੈਟਾਲਿਸਟਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਵੰਸ਼ ਓਬਰਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 7 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਤਾਂ 15 ਤੋਂ 20% ਯੋਗਦਾਨ ਇਸ (ਸਟਾਰਟਅੱਪ) ਖੇਤਰ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਹਾਂਨਗਰਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਤੱਕ ਫੈਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਇਸ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਡੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।”
ਅਪਨਾ ਦੇ ਉੱਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪ੍ਰੀਤ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕੈਂਪਸ ਟੈਂਕ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਸਾਧਾਰਨ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜੋ ਪੁਰਾਣੇ ਰਸਤੇ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦੇ ਪਰ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਬਲਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਦੇ ਹਨ।”
