ਭਾਰਤ ਨੇ 67 ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਅਟਾਰੀ-ਵਾਹਗਾ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਰਿਹਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੈਦੀਆਂ ਵਿੱਚ 53 ਮਛੇਰੇ ਅਤੇ 14 ਸਿਵਲ ਕੈਦੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਜ਼ਾ ਭੁਗਤ ਰਹੇ ਸਨ।
ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਰੁਣ ਮਾਹਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੈਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ 21, ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ 1, ਪੋਰਬੰਦਰ ਦੇ 39, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦਾ 1-1 ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ 4 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਕਸਟਮ ਰਸਮਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੇਂਜਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਵਿਦਾਇਗੀ ਦੌਰਾਨ, ਘਰ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਸਨੈਪ ਚੈਟ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚਿਆ
ਰਿਹਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੈਦੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦੱਸੀ। ਇੱਕ ਕੈਦੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋ ਕੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਨੈਪ ਚੈਟ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਫੜਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣੀ ਪਈ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਕੈਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਘਰੇਲੂ ਝਗੜੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਪੰਜ ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਪਰਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਰਾਚੀ ਦੇ ਮੁਹੰਮਦ ਰਿਜ਼ਵਾਨ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਮਛੇਰੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ 16 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜਦੇ ਸਮੇਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਨਾਲ 15 ਹੋਰ ਸਾਥੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਅੱਜ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਥੀ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ – “ਮੇਰੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਘਰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।”
ਰਿਹਾਈ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ
ਇਹ ਰਿਹਾਈ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੋਈ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਮਾਸੂਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇਹ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਕਦਮ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਸਾਥੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ
ਇਸ ਮੌਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੈਦੀ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਸਾਡੇ ਦਿਲ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।” ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਮਨੁੱਖਤਾ, ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ।
