Valmik Thapar Died: ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਾਘ ਸੰਭਾਲਵਾਦੀ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਵਾਲਮੀ ਥਾਪਰ ਦਾ 73 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ‘ਟਾਈਗਰ ਮੈਨ’ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
India’s ‘Tiger Man’ Valmik Thapar Passes Away: ਬਾਘਾਂ ਦੇ ਦੋਸਤ ਵਾਲਮੀਕ ਥਾਪਰ ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੰਭਾਲਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਾਲਮੀਕ ਥਾਪਰ ਦਾ ਸ਼ਨੀਵਾਰ (31 ਮਈ, 2025) ਸਵੇਰੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਸਥਿਤ ਆਪਣੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 73 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਟਾਈਗਰ ਮੈਨ’ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰਣਥੰਭੋਰ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਦੇ ਬਾਘਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 1988 ਵਿੱਚ, ਵਾਲਮੀਕ ਥਾਪਰ ਨੇ ਰਣਥੰਭੋਰ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ (NGO) ਹੈ ਜੋ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਾਘਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਖੀਆਂ 30 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਥਾਪਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਕਾਰੀ ਪੈਨਲਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ‘ਤੇ 30 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ। 2005 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਟਾਈਗਰ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ, ਜੋ ਕਿ ਯੂਪੀਏ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸਰਿਸਕਾ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਤੋਂ ਬਾਘਾਂ ਦੇ ਅਚਾਨਕ ਗਾਇਬ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।
ਉਹ 2005 ਵਿੱਚ ਯੂਪੀਏ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਟਾਈਗਰ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਸੀ। ਇਹ ਫੋਰਸ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਰਿਸਕਾ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਤੋਂ ਬਾਘ ਅਚਾਨਕ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ ਸੀ। ਫੋਰਸ ਨੇ ਬਾਘਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਵਾਲਮੀਕ ਥਾਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਾਘਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਵੱਡੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਰਾਖਵਾਂ ਰੱਖਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਵਾਲਮੀਕ ਥਾਪਰ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਨ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਭਾਲਵਾਦੀ ਸਨ।
ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਜੈਰਾਮ ਰਮੇਸ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਘਾਟਾ ਦੱਸਿਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਜੈਰਾਮ ਰਮੇਸ਼ ਨੇ ਐਕਸ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ, “ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਰਣਥੰਭੋਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਅਤੇ ਅਣਥੱਕ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ।”
ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਘਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਸਾਹਮਣੇ ਦਿਵਾਈ ਪਛਾਣ
ਵਾਲਮੀਕ ਥਾਪਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਘਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਸਾਹਮਣੇ ਪਛਾਣ ਦਿਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ। ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਮਾਈ ਟਾਈਗਰ ਫੈਮਿਲੀ’ ਨਾਮਕ ਡਾਕਿਊਮੈਂਟਰੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਰਣਥੰਭੌਰ ਦੇ ਜੰਗਲੀ ਬਾਘਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ।
ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਮਾਹਿਰ ਨੇਹਾ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਵਾਲਮੀਕ ਥਾਪਰ ਨੂੰ ‘ਭਾਰਤੀ ਬਾਘਾਂ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਵਾਜ਼’ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ। ਬਾਘ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਿਰਮਲ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਘਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਾਘਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ।
