New tax regime vs old tax regime:ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਰਿਟਰਨ (ITR) ਫਾਈਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਟੈਕਸਦਾਤਾ ਅਕਸਰ ਇਸ ਦੁਬਿਧਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਵਾਂ ਟੈਕਸ ਸਿਸਟਮ ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾ ਟੈਕਸ ਸਿਸਟਮ? ਸਰਕਾਰ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਟੈਕਸਦਾਤਾ ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ 12 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਡਿਫਾਲਟ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਚੁਣਦੇ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆ ਜਾਓਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਾਰ ਤੁਸੀਂ ਨਵਾਂ ਸਿਸਟਮ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਨਵੇਂ ਸਿਸਟਮ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਉਪਬੰਧ ਆਮਦਨ ਕਰ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਗੈਰ-ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਆਮਦਨ
ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਨਿਯਮ ਸਾਰੇ ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਆਮਦਨ ਤਨਖਾਹ, ਵਿਆਜ ਜਾਂ ਕਿਰਾਏ (ਗੈਰ-ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਆਮਦਨ) ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਹਰ ਸਾਲ ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚਕਾਰ ਬਦਲਣ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ITR ਫਾਈਲ ਕਰਨ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੈਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਆਮਦਨ ਕਰ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤੁਸੀਂ ਪੁਰਾਣੀ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਚੋਣ ਤਾਂ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਆਪਣੀ ਰਿਟਰਨ ਫਾਈਲ ਕਰਦੇ ਹੋ।
ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਆਮਦਨ
ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਨਿਯਮ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਟੈਕਸਦਾਤਾ ਹਰ ਸਾਲ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਦੇ। ਆਮਦਨ ਕਰ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮੌਕਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਵਿਵਸਥਾ ਚੁਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਟੈਕਸ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਚੁਣਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣੀ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ITR ਫਾਈਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਾਰਮ 10-IEA ਭਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਹ ਫਾਰਮ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੀ ਉਹ ਇਸਦੇ ਯੋਗ ਹਨ।
ITR ਦੀ ਕੀ ਹੈ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ ?
ਆਮਦਨ ਕਰ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਡਿਟ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 31 ਜੁਲਾਈ, 2025 (ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024-25, AY 2025-26 ਲਈ) ਤੱਕ ਆਪਣਾ ITR ਫਾਈਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ 31 ਦਸੰਬਰ, 2025 ਤੱਕ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਰਿਟਰਨ ਭਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਲੇਟ ਫੀਸ ਦੇਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਟੈਕਸਦਾਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਆਪਣਾ ਆਈ.ਟੀ.ਆਰ. ਫਾਈਲ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੋਧਿਆ ਹੋਇਆ ਰਿਟਰਨ ਫਾਈਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਵਿਕਲਪ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮਿਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣਾ ITR ਫਾਈਲ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਕਿਹੜਾ ਵਿਕਲਪ ਚੁਣਨਾ ਹੈ
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਸ਼ਾਸਨ ਚੁਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਇਸਦੇ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓਂ ਸਮਝਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਪੁਰਾਣੀ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਛੋਟਾਂ ਅਤੇ ਕਟੌਤੀਆਂ ਉਪਲਬਧ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਾਰਾ 80C (PPF, EPF, ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ), ਧਾਰਾ 80D (ਮੈਡੀਕਲ ਬੀਮਾ), HRA (ਮਕਾਨ ਕਿਰਾਇਆ ਭੱਤਾ)। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਲਾਭ ਘੱਟ ਹਨ, ਪਰ 12 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਹਿਸਾਬ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਚੋਣ ਕਰੋ।
