ਸ਼ਿਮਲਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ 121 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਅਨਾਜ ਮੰਡੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੰਜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਬਚਾਅ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫਸਰ ਐਡਵਰਡ ਗੰਜ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਇਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਮਲਾ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਇਸ ਮਾਰਕੀਟ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ।
ਇਸ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਚੌਥੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਦੀਪਕ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਅਨਾਜ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਲੋਕਲ ਸਪਲਾਈ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਲੋਕ ਹੋਰਨਾਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਸਾਮਾਨ ਖਰੀਦਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਕਰੀਬ 21 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਮੰਡੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਮਸਾਲੇ ਵੇਚਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਮਸ਼ੀਨੀ ਮਸਾਲੇ ਅਤੇ ਬਦਲਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਡਲਾਂ ਕਾਰਨ ਇਹ ਮੰਡੀ ਮੱਠੀ ਪੈ ਗਈ ਹੈ।
ਗੰਜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਹੁਣ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੀਪਕ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਬੇਟਾ ਹੁਣ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਦੁਕਾਨ ਚਲਾਉਣ ਵਿਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਲਾਪ੍ਰਵਾਹੀ ਵੀ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਦੀਪਕ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ 1983 ਅਤੇ 1992 ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਇਸ ਥਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਜਾਂ ਇਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੋਈ ਠੋਸ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕੇ। 2001 ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਟਿਊਬ ਲਾਈਟਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਜੇਕਰ ਇਸ ਪੁਰਾਣੀ ਅਨਾਜ ਮੰਡੀ ਨੂੰ ਸ਼ਿਫਟ ਜਾਂ ਮੁੜ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਲਾਭ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੰਡੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਸ਼ਿਮਲਾ ਦਾ ਗੰਜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਆਪਣੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖ ਸਕੇਗਾ ਜਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ? ਇਹ ਸਵਾਲ ਅਜੇ ਵੀ ਅਣਸੁਲਝਿਆ ਹੈ।
