World Sparrow Day: ਵਿਸ਼ਵ ਚਿੜੀ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 20 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਹਿਕਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੋਟੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਘੱਟਦੀ ਆਬਾਦੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਚਿੜੀ ਦਿਵਸ 2025 ਦਾ ਥੀਮ
ਚਿੜੀਆਂ ਦੀ ਚਹਿਕਣਾ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤ ਸਵੇਰਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਵਾਲੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਚਿੜੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਛੋਟਾ ਪੰਛੀ ਸਾਡੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਘਟਦੀ ਆਬਾਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਥੀਮ “ਮੈਂ ਚਿੜੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ” ਹੈ। ਇਸ ਥੀਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੜੀਆਂ ਲਈ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ।
ਚਿੜੀ ਕਿਉਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ?
ਚਿੜੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪੰਛੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਾ ਸੂਚਕ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਗਲਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਇਸਦਾ ਵਜੂਦ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਚਿੜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿਉਂ ਘਟ ਰਹੀ
ਚਿੜੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੁਰਾਣੇ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਟਾਵਰਾਂ ਅਤੇ ਚਿੜੀਆਂ ਦੇ ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ‘ਤੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਕਾਰਨ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਘਾਟ, ਬਿਨਾਂ ਸੀਸੇ ਵਾਲੇ ਪੈਟਰੋਲ ਤੋਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦਾ ਨਿਕਲਣਾ ਜੋ ਚਿੜੀਆਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਾਂ, ਬਿੱਲੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਧਿਆ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਚਿੜੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ
ਚਿੜੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜਗਤ ਕਿਨਖਬਵਾਲਾ ਨੇ “ਚਿੜੀ ਬਚਾਓ” ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। 2017 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵੀ ਇਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਕੁਡੂਗਲ ਟਰੱਸਟ (ਚੇਨਈ) ਨੇ ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚਿੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਲ੍ਹਣੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ 2020-2024 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 10,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਲ੍ਹਣੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। “ਅਰਲੀ ਬਰਡ” ਪਹਿਲ (ਮੈਸੂਰ, ਕਰਨਾਟਕ) ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਬ੍ਰਜ ਲਾਲ ਦੀ ਚਿੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਪਹਿਲ ਦੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਲ੍ਹਣੇ ਲਗਾਏ ਤਾਂ ਜੋ ਚਿੜੀਆਂ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ ਲੱਭ ਸਕਣ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ।
ਚਿੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ?
ਚਿੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਛੋਟੇ ਕਦਮ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਛੋਟੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਲਗਾਓ।
- ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰੋ।
- ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਬਾਗਾਂ ਅਤੇ ਹਰੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ।
- ਛੱਤ ਅਤੇ ਬਾਲਕੋਨੀ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਰੱਖੋ।
ਸਮਝੋ ਕਿ ਚਿੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰ ਜਾਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੀ ਵੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਿਲ ਕੇ ਛੋਟੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਪਿਆਰਾ ਪੰਛੀ ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੁਬਾਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।
