IMEC Strategic Challenge to China’s Belt and Road Initiative ;- ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 10 ਫਰਵਰੀ, 2025: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ 12-13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਦੌਰੇ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ, ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਯਾਤਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਸਹਿਯੋਗ, ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧਦੇ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਸਮੇਤ ਮੁੱਖ ਰਣਨੀਤਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਏਜੰਡੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤ-ਮੱਧ ਪੂਰਬ-ਯੂਰਪ ਆਰਥਿਕ ਗਲਿਆਰਾ (IMEC) ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
IMEC: ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਵਪਾਰ ਗਲਿਆਰਾ
ਭਾਰਤ-ਮੱਧ ਪੂਰਬ-ਯੂਰਪ ਆਰਥਿਕ ਗਲਿਆਰਾ (IMEC) ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਹੈ ਜੋ ਚੀਨ ਦੇ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ (BRI) ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਲਗਭਗ 4,500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ, IMEC ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਨਾਲ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ, ਰੇਲਵੇ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਇੱਕ ਨਿਰਵਿਘਨ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਜੋੜੇਗਾ। ਇਸ ਕੋਰੀਡੋਰ ਤੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਰੂਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਕੁਸ਼ਲ ਅਤੇ ਲਾਗਤ-ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਪਾਰਕ ਰਸਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
IMEC ਦੀ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਹੱਤਤਾ
ਚੀਨ ਦੀ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲੀ, ਜਿਸਦੀ ਕੀਮਤ $400 ਬਿਲੀਅਨ ਹੈ, ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਊਰਜਾ, ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਸਹਿਯੋਗ ਸਮੇਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਵਿਕਲਪਕ ਵਪਾਰਕ ਰੂਟਾਂ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ IMEC ਇਸ ਰਣਨੀਤਕ ਜਵਾਬੀ ਉਪਾਅ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
IMEC ਵਿੱਚ ਅਡਾਨੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਭਾਰਤੀ ਸਮੂਹ ਅਡਾਨੀ ਸਮੂਹ IMEC ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਊਰਜਾ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਮੂਹ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। IMEC ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਅਡਾਨੀ ਗਰੁੱਪ ਵੱਲੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਹਾਈਫਾ ਬੰਦਰਗਾਹ ਵਿੱਚ 70% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਬਲਕਿ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਧੀ।
ਚੀਨ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਰਾਜ-ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਮਾਡਲ ਦੇ ਉਲਟ, ਅਡਾਨੀ ਗਰੁੱਪ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਨਿੱਜੀ ਸੰਸਥਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਵਿੱਚ ਬਾਜ਼ਾਰ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਵਪਾਰ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲਾਨਾ $10 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਧਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਡੂੰਘੇ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ
IMEC ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ, ਬਾਜ਼ਾਰ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਵਜੋਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਗੀਦਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਆਪਣੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ‘ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ, ਅਕਸਰ ਚੀਨ ਦੇ BRI ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਰਜ਼ੇ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਉਲਟ। ਇਹ ਕੋਰੀਡੋਰ ਸਾਰੇ ਭਾਈਵਾਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ, ਨਵੇਂ ਵਪਾਰਕ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਖੇਤਰੀ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਲਈ, IMEC ਸਿਰਫ਼ ਚੀਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਸੰਤੁਲਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਭਿੰਨ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਕੇ, ਉਹ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਰਥਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ-ਮੱਧ ਪੂਰਬ-ਯੂਰਪ ਆਰਥਿਕ ਗਲਿਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਕਦਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਚੀਨ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਵਾਲੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਹਾਰਕ ਵਿਕਲਪ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਵਿੱਚ IMEC ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਫੋਕਸ ਹੋਵੇਗੀ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਖਿਡਾਰੀ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗੀ।
ALSO READ ;- Pakistan ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਵੱਲੋਂ ਫੌਜੀ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਚਿੱਠੀ
