Organic Farming in Mandi, Himachal Pradesh: ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਕਧਾਰ ਪਿੰਡ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੱਧਰ ਪਿੰਡ ਜੋਗਿੰਦਰ ਨਗਰ ਸਬ-ਡਵੀਜ਼ਨ ਅਤੇ ਪਧਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਕੁੱਲ 14 ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਇੱਕ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਹਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਇਆ ਤੇ ਇਹ ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਪਿੰਡ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ ਹੈ।
ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ, ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਰਸਾਇਣਕ ਖੇਤੀ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਕਧਾਰ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿਧੀ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਸਿੱਖੀਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਰਜਨੀ ਦੇਵੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ, ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵਜੋਂ ਅਜ਼ਮਾਇਆ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ। ਇਸ ਸਭ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਤੇ ਖੇਤੀ ਦੇ ਇਸ ਢੰਗ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।
ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਸਾਨੂੰ ਮਾਣ ਹੈ ਕਿ ਕਾਧਰ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਪਿੰਡ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਅੱਠ ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਕਣਕ, ਜੌਂ, ਮੱਕੀ, ਮਟਰ, ਆਲੂ, ਸੋਇਆਬੀਨ, ਰਾਜਮਾ ਅਤੇ ਕੋਡਰਾ (ਰਾਗੀ) ਵਰਗੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖੇਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਾਲੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਗਾਂ ਦਾ ਗੋਬਰ ਅਤੇ ਗਾਂ ਦਾ ਮੂਤਰ ਹੀ ਮੁੱਖ ਸਮੱਗਰੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਇੱਕ ਦੇਸੀ ਗਾਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਰਾਹੀਂ ਉਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਖੁਸ਼ ਹਨ।
ਰਜਨੀ ਦੇਵੀ ਨੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੱਕੀ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੀਮਤ 1000 ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। 40 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਕਣਕ ਰੁਪਏ। 60 ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ।
