OTT Platform Ban: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ Ullu, ALTT, Desiflix, Big Shots ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਐਪਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਅਸ਼ਲੀਲ ਅਤੇ ਜਿਨਸੀ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਨੀਤੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਉਦੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ (MeitY) ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਵਿਰੁੱਧ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ।
ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਕਾਮੁਕ ਵੈੱਬ ਸੀਰੀਜ਼ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਸਟ੍ਰੀਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ 18 ਤੋਂ ਵੱਧ OTT ਚੈਨਲ ਸਮੱਗਰੀ IT ਨਿਯਮਾਂ 2021 ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਦੰਡ ਸੰਹਿਤਾ (IPC) ਦੀ ਧਾਰਾ 292/293 ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਕਾਨੂੰਨ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਜਨਤਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਨਾਬਾਲਗਾਂ ਲਈ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੋਵੇ। IT ਐਕਟ, ਧਾਰਾ 67 ਅਤੇ 67A ਦੇ ਤਹਿਤ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਲੀਲ ਜਾਂ ਜਿਨਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਵਰਜਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, IPC ਦੀ ਧਾਰਾ 292 ਅਤੇ 293 ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਸ਼ਲੀਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਾਰੇ ਡਿਜੀਟਲ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਸਮੱਗਰੀ ‘ਤੇ POCSO ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਹੈ।
ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਯਮ ਦੀ ਘਾਟ
ਹਾਲਾਂਕਿ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਨਿਯਮ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਿਯਮ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਦਖਲ ਦੇਣਾ ਪਿਆ।
ਕਿਹੜੇ ਐਪਸ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ?
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਐਪਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
ਉੱਲੂ
ALTT (ਪਹਿਲਾਂ ALTBalaji)
BigShots
Desiflix
HotHit
PrimePlay
ਹੋਰ ਖੇਤਰੀ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਸੰਚਾਲਨ ਨੀਤੀ ਸ਼ੱਕੀ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ।
MIB ਨੇ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ 25 ਐਪਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ
MIB ਨੇ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ 25 ਐਪਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਵਿੱਚ ALTT, ULLU, Big Shots App, Desiflix, Boomx, Navarasa Lite, Gulab App, Kangan App, Bull App, Jalwa App, Wow Entertainment, Look Entertainment, Hit Prime, Feneo, ShowX, Soul Talkies, Adda TV, HotX VIP, Halchal App, MoodX, NeonX VIP, Shohit, Fugi, Mozflix, Triflix ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ IT ਐਕਟ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਜੂਏਬਾਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ (23 ਜੁਲਾਈ, 2025) ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ 2022 ਤੋਂ ਜੂਨ 2025 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 1,524 ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਜੂਏਬਾਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਜਿਤਿਨ ਪ੍ਰਸਾਦਾ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਲਿਖਤੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2022 ਤੋਂ ਜੂਨ 2025 ਤੱਕ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਔਨਲਾਈਨ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ, ਜੂਏਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਗੇਮਿੰਗ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 1,524 ਬਲਾਕਿੰਗ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਦਮ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਔਨਲਾਈਨ ਜੂਏਬਾਜ਼ੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਵਧਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਇਆ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਟੈਕਸ ਨਿਯਮਾਂ ਜਾਂ ਸਥਾਨਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
