ਪੈਸਾ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਕਰੰਸੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯਾਤਰਾ ਵਿਚਲੀਆਂ ਸਦੀਾਂ ਤੋਂ ਚਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯਾਤਰਾ ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨਗੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਰੰਸੀਜ਼ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਾਂਗੇ।
ਪੈਸੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਪਹਿਲਾਂ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਨ ਜਾਂ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਗੋਲੀ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਧਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤਦੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕਾਫੀ ਆਸਾਨੀ ਲਈ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਰਵਾਇਤੀ ਹੋਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਕ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਮੁੱਲ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯਾਤਰਾ
ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਤੋਂ ਫਿਰ ਕਾਗਜ਼ੀ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਆਗਮਨ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਇਹ ਕਾਗਜ਼ੀ ਨੋਟ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋਏ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸੈੱਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੁੱਲ ਦੀ ਪਹਚਾਨ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦੇ ਰਾਖੇ (ਗੋਲਡ ਸਟੈਂਡਰਡ) ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਵਾਨਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਡਾਲਰ ਦਾ ਉਤਪੱਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤਤਾ
ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕਰੰਸੀਜ਼ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਈਆਂ। ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ, ਜੋ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ 1792 ਵਿੱਚ ਮੀਨਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਕਰੰਸੀ ਬਣ ਗਈ। ਅੱਜ, ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਵਪਾਰਿਕ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਆਰਥਿਕ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯਾਤਰਾ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ (INR) ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਅਤੇ ਰੁਚਿਕਰ ਤਾਰੀਖ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਿੱਕੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਦ्भੁਤ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮौरਿਆ ਸੰਸਥਾ ਅਤੇ ਗੁਪਤ ਸਮਰਾਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਿੱਕੇ। 1540 ਵਿੱਚ Sher Shah Suri ਨੇ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1860 ਵਿੱਚ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਕਾਗਜ਼ੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ 1947 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰ ਰਿਹਾ।
ਨੋਟਬੰਦੀ ਅਤੇ ਡਿਜਿਟਲ ਕਰੰਸੀ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2016 ਵਿੱਚ ਨੋਟਬੰਦੀ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 500 ਅਤੇ 1000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਕਸਦ ਕਾਲੇ ਧਨ ਅਤੇ ਫਰੌਡ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਹੇਠਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਵਾਲੀਆਂ ਨੋਟਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਿਜਿਟਲ ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਪੈਮੈਂਟ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਵਧੀ। ਰੂਪਏ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਿੱਲਾਂ, ਪੈਟੀਐਮ, ਗੂਗਲ ਪੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਨਲਾਈਨ ਪੈਮੈਂਟ ਔਪਸ਼ਨ ਦੇ ਆਗਮਨ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਰੁਝਾਨ ਬਣੇ ਹਨ।
ਡਿਜਿਟਲ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਜ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਣਾ
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨੇ ਇਨਕਲਾਬ ਪਾਇਆ, ਡਿਜਿਟਲ ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਜ਼ ਦਾ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਆਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਬਿਟਕੌਇਨ, ਇਥਰੀਅਮ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀਜ਼ ਨੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੁਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਰੰਸੀਜ਼ ਦਾ ਵਰਤਣਾ ਤੁਰੰਤ ਅਤੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਮਧ੍ਯਸਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੰਸਟਿਊਟ ਤੋਂ ਕੀਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼
ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯਾਤਰਾ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਅਤੇ ਕਠਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਦਲਾਅ ਆਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੁਵਿਧਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਡਿਜਿਟਲ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਉੱਪਜ ਨਾਲ, ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਨਵੇਂ ਤਜੁਰਬੇ ਅਤੇ ਰੁਝਾਨਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੇ।
