Delhi vehicle scrappage policy; ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਹਿਤ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸਖ਼ਤੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਹਿਤ, 1 ਜੁਲਾਈ, 2025 ਤੋਂ, 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਡੀਜ਼ਲ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਪੈਟਰੋਲ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਨਿਯਮ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਸਾਰੇ ਵਾਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸਰਕਾਰ ਨੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਟਰੋਲ ਪੰਪਾਂ ਵਿੱਚ ANPR ਕੈਮਰੇ ਲਗਾਏ ਹਨ, ਜੋ ਪੁਰਾਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਗੇ। ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਕਦਮ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ (CAQM) ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਹਨ ਜੋ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ, ਨੂੰ 1 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਬਾਲਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ। CAQM ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ 10 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਡੀਜ਼ਲ ਵਾਹਨ ਅਤੇ 15 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਪੈਟਰੋਲ ਵਾਹਨ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣਗੇ।
ਪੁਰਾਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ
CAQM ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਪੈਟਰੋਲ ਪੰਪਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ ਕਿ 1 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਜਿਸਦੀ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਈਂਧਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ 520 ਬਾਲਣ ਸਪਲਾਈ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 500 ਨੇ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਪਛਾਣ (ANPR) ਕੈਮਰੇ ਲਗਾਏ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ 30 ਜੂਨ ਤੱਕ ਲਗਾਏ ਜਾਣਗੇ।
CAQM ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਕੈਮਰੇ 10 ਸਾਲ (ਡੀਜ਼ਲ) ਜਾਂ 15 ਸਾਲ (ਪੈਟਰੋਲ) ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਗੇ। ਕਮਾਂਡ ਸੈਂਟਰ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਬਣੀ ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਟੀਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਭੇਜੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜੋ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਤ ਕਰੇਗੀ।
ਦਿੱਲੀ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਖ਼ਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ
ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇਸ ਸਾਲ 1 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ, ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ, ਫਰੀਦਾਬਾਦ, ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ, ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਨਗਰ ਅਤੇ ਸੋਨੀਪਤ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਪੰਜ ਉੱਚ ਵਾਹਨ ਘਣਤਾ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ANPR ਕੈਮਰੇ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਬਾਕੀ NCR ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਕੈਮਰੇ ਲਗਾਉਣ ਲਈ 31 ਮਾਰਚ, 2026 ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2026 ਤੋਂ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗ ਚੁੱਕੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਦੇਣ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਪਾਬੰਦੀ
CQM ਦੇ ਮੈਂਬਰ (ਤਕਨੀਕੀ) ਵੀਰੇਂਦਰ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਸਾਡੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦਿੱਲੀ-NCR ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਜਿਸਟਰਡ ਵਾਹਨ ਵੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ (ਦਿੱਲੀ) ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਰਜਿਸਟਰਡ ਬੱਸਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦਿੱਲੀ-NCR ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ।
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 62 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਹਨ
CQM ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 62 ਲੱਖ ਵਾਹਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 41 ਲੱਖ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਹਨ। ਪੂਰੇ NCR ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 44 ਲੱਖ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੰਜ ਉੱਚ ਘਣਤਾ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹਨ।
