Saudi Arabia ; ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਅਲ ਕਾਸਿਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧੂੜ ਭਰੇ ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੂਰਾ ਅਸਮਾਨ ਧੂੜ ਅਤੇ ਰੇਤ ਨਾਲ ਢੱਕ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ 100 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਰਹਿ ਗਈ। ਇਹ ਤੂਫਾਨ ਇੰਨਾ ਭਿਆਨਕ ਹੈ ਕਿ 1500 ਤੋਂ 2000 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਧੂੜ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਧ ਬਣ ਗਈ।
ਸਾਊਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੌਸਮ ਸੰਬੰਧੀ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਜਾਜ਼ਾਨ, ਅਸੀਰ, ਅਲ ਬਾਹਾ, ਮੱਕਾ, ਰਿਆਦ ਅਤੇ ਅਲ ਕਾਸਿਮ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਰੇਤ ਦਾ ਤੂਫਾਨ ਕਿਉਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ?
ਰੇਤ ਦਾ ਤੂਫਾਨ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਮੌਸਮੀ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਾਰੂਥਲ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘੱਟ ਦਬਾਅ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰ ਮੌਸਮ ਰੇਤ ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਠੰਡੀ ਅਤੇ ਗਰਮ ਹਵਾ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਕਾਰਨ ਵੀ ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਤੂਫ਼ਾਨ ਆਉਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ…
ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ: ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਵੀ ਰੇਤ ਦੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ 30-50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਰੇਤ ਅਤੇ ਧੂੜ ਉੱਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਸੁੱਕੀ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਰੇਤ: ਮਾਰੂਥਲ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ, ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਰੇਤ ਢਿੱਲੀ ਅਤੇ ਸੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਹਵਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਰੇਤ ਨੂੰ ਉਡਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ: ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਹਾਰ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਮਾਰੂਥਲ ਰੇਤ ਦੇ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਸੁੱਕੇ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਰੇਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ: ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਚਰਾਉਣਾ, ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਕਟੌਤੀ ਮਾਰੂਥਲ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰੇਤ ਦੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੇਤ ਦੇ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ
2018 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਉੱਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਧੂੜ ਦੇ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 120 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੈਂਕੜੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਕਾਰਨ 8000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਖੰਭੇ ਡਿੱਗ ਗਏ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਦਰੱਖਤ ਜੜ੍ਹੋਂ ਉੱਖੜ ਗਏ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 35 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 73 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 43 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
